Macro met vergroter objectief.

Intro:

In een eerdere blogpost, de krokus dichtbij, heb ik al een paar foto’s laten zien die gemaakt zijn met behulp van een macro balg. In deze post ga ik hier op door en doe ik een test met vergroter objectieven. Nomaliter gebruik je op een balg een “gewoon” foto objectief en daarmee krijg je al aardige vergrotingen 

Minolta MD Rokkor 50mm f/1.4 op f/16

Normaal gesproken wil je bij dit soort macro opnames zo veel mogelijk scherpte.
Of door een kleine diafragma opening te gebruiken f/16, f/22, f/32 enz., of door focusstacking.
Maar ook bij volle opening van de lens, in dit geval f/1.4 kan je creatieve effecten bereiken. Zoals bij onderstaande foto van een Robbertskruid bloem.

 

Minolta MD Rokkor 50mm f/1.4 op f/1.4

Een andere manier is het gebruik van vergroter objectieven. Een vergroter objectief is speciaal ontworpen om licht door een negatief op een vel printpapier te projecteren zodat je een afdruk kan maken, maar verder is het qua constructie een gewoon objectief alleen zonder de gebruikelijke scherpstelling. De scherpstelling wordt in een vergroter geregeld door het objectief dichter of verder van het negatief te draaien. Op dezelfde manier werkt ook een macrobalg. Een vergroterobjectief kan je dus niet scherpstellen zonder hulpmiddel. Op een camera gemonteerd via bijvoorbeeld tussenringen moet je om scherp te stellen de hele camera naar voren of achteren bewegen. En balg lost dit op. Verder betekend hoe groter de afstand tussen objectief en sensor hoe groter de vergroting.

Nu ben ik zelf al in het bezit van een oud vergroter objectief namelijk een Schneider-Kreuznach Componar 75mm f/4.5 en daarmee zijn al leuke resultaten te behalen.

Schneider-Kreuznach Componar 75mm f/4.5

Deze lens is waarschijnlijk ergens uit de jaren 60. Om te vergelijken heb ik twee Rodenstock vergroter objectieven geleend. Een Rodenstock Rodagon 50mm f/2.8 en een Rodenstock Rodagon 80mm f/4.0 Normaal gesproken wordt een 50mm gebruikt om 35mm kleinbeeld negatieven en dia’s af te drukken terwijl de 80mm meer bedoeld is voor midden formaat.

Het voordeel van de meeste Rodenstock en Schneider series is dat ze redelijk goedkoop te krijgen zijn. Van gemiddeld € 50,00 tot € 125,00. Een top kwaliteit qua kleur en scherpte krijg je bij de APO uitvoeringen van Schneider en Rodenstock maar reken dan op prijzen vanaf € 300,00 – € 400,00.

De tests:

Omdat ik zelf de Schneider al heb ga ik met de test alleen de Rodenstocks gebruiken.
De camera is een Fuji Xpro-2 uitgerust met een Minolta Auto-Bellows III.  Als verlichting gebruik ik LumeCube 2.0 LED lampen. Het geheel staat op een Platypod Max, dat is een handig hulpstuk om bijvoorbeeld heel laag te fotograferen of in mijn geval boven op een dressoir te gebruiken. Dit is ook zo beetje mijn meest gebruikte macro opstelling zoals de volgende foto laat zien. Alleen is op de foto de camera een Sony A7SIIIdie ik toen een weekend te leen had.

Test 1:

In plaats van de bloem van bovenstaande foto begin ik met een eenvoudige test een munt van 5 Eurocent. Deze klem ik in het derde handje maak een foto met beide objectieven om het verschil van vergroting te zien. De Rodenstock objectieven hebben een schroefdraad van 39mm voor in de vergroter. Om op de balg aan te sluiten heb ik een verloopring van M39 naar M42 voor op de objectieven en vandaar weer een M42 naar Minolta MD verloopadapter.

Wat meteen opvalt is dat de vergroting van de 50mm al beduidend groter is van de 80mm. Ook is de afstand frontlens onderwerp bij deze 50mm een stuk kleiner. Bij beide foto's is de balg helemaal uitgetrokken wat betekend dat het dan ook meteen de maximale vergroting is.

Test 2:

Een andere mogelijkheid voor nog meer vergroting is een objectief omgekeerd te gebruiken. Dus met de voorkant in de balg. Omdat ik niet de juiste verloopring heb, de frontring van de Rodenstock objectieven zijn 40.5mm, gebruik ik een tussenring op de balg. Daar doe ik het objectief omgekeerd in en plak ik deze tijdelijk vast met wat strookjes gaffertape.

De "gewone" manier

Met omgekeerd objectief

Bij deze test, een paar dagen later, gebruikte ik ter afwisseling een accu van de Sony A99II.
Als onderwerp stel ik in op een recycle icoon op deze accu. 

De eerste opname is met de 50mm en dan zoals normaal dus met de het schroefdraad in de balg.

De tweede opname is met het objectief omgekeerd op de balg. Wat te zien is dat er iunderdaad wat meer vergroting is. Qua kwaliteit en scherpte is er geen verschil.

Het zelfde doe ik met de 80mm

Ook hier is met het omgekeerde objectief wat meer vergroting te zien.

Op zich is er met beide objectieven en beide opstellingen goed te werken. Hoe kleiner het brandpuntafstand van het objectief hoe groter de vergroting en hoe korter de afstand. De 80mm is dan meer geschikt voor wat grotere onderwerpen zoals bloemen en de 50mm voor de kleinere onderwerpen zoals of details of insecten.

Wel ga ik op zoek naar een koppelring 40,5 mm naar of M39 of M42 zodat ik bij het gebruik van omgekeerde objectieven deze niet meer hoef vast te plakken.  

Vervolg:

Een optie voor nog meer vergroting is de techniek om twee objectieven op elkaar te monteren.
Dus een objectief op de normale manier in de balg en de ander daar dan omgekeerd op.

Daar is een koppelring van 40,5 mm naar 40,5 mm voor nodig. Die heb ik nog niet en met tape aan elkaar plakken gaat niet goed in verband met het gewicht van de objectieven. Dus dus dat wordt een onderwerp voor een latere datum.

Extra info:

De meeste informatie over allerlei macrotechnieken vindt je uiteraard op het internet. Een site waar ik veel informatie vandaan haal is de Engelse site Extreme Macro 

Oh, en mocht je nieuwsgierig zijn naar het eindresultaat van de complete macro opstelling met de Sony A7SIII?  Die volgt hier.

Sony A7SIII met balg en Rodenstock 80mm f/4.0 op f/22

Update:

Omdat de 2 Rodenstock geleend zijn ben ik op zoek gegaan naar vergroterobjectieven om te kopen. Mijn oog is als eerste gevallen op een Nikon EL-Nikkor 50mm f/2.8N. Deze heeft een goede kwaliteit, (ook al ontlopen de "standaard" vergroter objectieven elkaar niet zo) en heeft als voordeel dat deze ook voor UV-fotografie geschikt is. Ik heb er ondertussen een gevonden, dus wordt-vervolgd.

Update 2, 22 juli 2021:

Het gaat soms snel, niet alleen heb ik een Nikon EL-Nikkor 50mm f/2.8N gekocht maar ook een "set" Rodenstock objectieven: Rodagon 50mm f/2.8, Rodagon 60mm f/4.0, Rogonar-S 90mm f/4.5, Rogonar-S 105mm en Rodagon 135mm f/5.6.

De zachte lente.

 

Als je denkt aan een zachte lente dan denk je waarschijnlijk als eerste aan zacht en aangenaam weer.
In de lente vertaald zich dat meestal in (te) koude temperaturen en (te) veel regen. Dat was ook niet veel anders de afgelopen tijd. Wat hebben we allemaal gehad? Een beetje zon, een aardige hoeveelheid regen afgewisseld met hagel een zelfs redelijk wat sneeuw. Ja, deze Lente was niet alleen zacht maar ook heel divers qua weersomstandigheden. Nu is er iets ook wat ik noem “fotografisch zacht”. Dat zijn foto’s die een zachte en dromerige sfeer uitstralen. Als je bijvoorbeeld landschappen of bloemen wil fotograferen met deze romantische sfeer, dan zijn er een aantal mogelijkheden om dat te creëren.

Als eerste is er een hulpmiddel vanuit de natuur zelf, namelijk mist. Mist is een weersverschijnsel waarbij kleine waterdruppeltjes door de lucht zweven wat de zicht beperkt maar voor fotografen wel weer sfeer geeft. Er zijn wat verschillende soorten. We beginnen met nevel, daarbij heb je zicht van meer dan 1000 meter. Dan krijgen we mist, dat is zicht van minder dan 1000 meter. Vervolgens dichte mist, zicht minder dan 200 meter en als laatste zeer dichte mist, zicht minder dan 50 meter. Een mistbank, mistsliert of mistflard is mist die door wind langzaam van plaats verandert.

                                                              100mm 1/200 sec. f/6.3 ISO 200

Mist is het softfilter van de natuur. Het voordeel is dat het heel veel sfeer geeft en omdat het elke keer weer anders is, wel weer unieke foto’s geeft. De  overduidelijke nadelen hiervan zijn dat mist niet altijd voorhanden is en dat je er geen enkele controle over hebt.

Wil je wel controle dan zijn er een aantal mogelijkheden. Onder andere een speciale softfocus lens, een speciaal softfocus filter of je maakt wat zelf.

Een Softfocus lens is een speciale lens die, zoals de naam het al zegt, een softfocus effect creëert. Dit softfocus effect wordt vaak gebruikt bij portret- en glamourfotografie. Dit omdat het over het algemeen een droomachtig beeld produceert en ook allerlei oneffenheden in de huid maskeert.
De softfocus lens die ik gebruik is een Lensbaby Velvet 85mm f/1.8. Deze lens geeft een softfocus effect bij de volle opening van f/1.8 en naar mate je diafragmeert naar f/16 verdwijnt het effect weer.

Lensbaby Velvet 85mm 1/1000 sec. F/1.8 ISO 100

Nu is een softfocus lens wel weer een wat duurdere uitgave en heeft zo’n lens een beperkt gebruik maar Je kan een softfocus effect ook goedkopere manier bereiken. Bijvoorbeeld door een softfilter op je lens te schroeven. Dat is een oplossing voor als je eens af en toe zo’n soort foto wil maken. Wil je een nog goedkopere oplossing koop dan eens het goedkoopste filter die je kunt vinden, als aanbieding of zelfs op een rommelmarkt. Het maakt niet uit welk merk of dat dit filter al is gebruikt, als het maar op je lens past en ongekleurd is. Dit is meestal een UV of skylight filter. Een kleur- polarisatie- of ND filter werkt niet zo goed. Op dat filter smeer je een beetje vaseline, dat maakt ook een soft effect. Vaseline plakt en kan ook door veelvuldig schoonmaken coating aantasten vandaar dat je dit niet rechtstreeks op je lens moet smeren, vandaar het filter.

Nu zal ik ook eens het verschil tussen deze technieken laten zien. De volgende foto is samengesteld uit 4 opnames waarbij er bij iedere foto een andere techniek is gebruikt.

Van links naar rechts: 1. Een lens zonder filter, 2. Dezelfde lens nu met een softfilter, 3. Dezelfde lens nu met een filter met vaseline, 4. De lensbaby Velvet softfocus lens.

85mm 1/640 sec. f/2.0 en f/1.8 ISO 100

Ook een nylon kous over de voorkant van de lens spannen is trouwens ook een creatieve oplossing. Maar wil je eens een keer de meest goedkope oplossing proberen? Adem dan eens op je lens. Als je wel eens met je camera (en zeker met je bril!) in een tropische ruimte zoals een vlindertuin van een dierentuin bent geweest snap je waarschijnlijk wel wat ik bedoel. Afhankelijk van de buitentemperatuur moet je dan wel heel snel een paar foto’s maken. Want het effect is zo weer weg. Maar ja, dat is dan ook weer een uitdaging om met een simpele handeling weer eens een ander soort foto te maken.

25mm 1/120 sec. f/16 ISO 100

Uiteraard kunnen al deze effecten worden nagemaakt met de computer. Het lijkt er meestal wel op maar deze foto’s maken met een camera is leuker en je bent ook nog eens in de buitenlucht.

Dit artikel is ook verschenen in de 36e editie van DeNatuurIn